ਇੱਕ ਹਰੇ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਭਾਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ !

ਇਸ ਵੱਕਾਰੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਭਾਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਤੀ ਅਸਾਧਾਰਨ ਸਮਰਪਣ ਅਤੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦਿਖਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਚੀ ਦਸ ਭਾਰਤੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਡੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਆਗੂਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਜੋ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਲੜਦੇ ਹਨ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਵਿਰਲ ਦੇਸਾਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਹਰਾ-ਭਰਾ ਭਵਿੱਖ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਈ ਯਤਨਾਂ ਕਾਰਨ ਗ੍ਰੀਨਮੈਨ ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 6.50 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਵੰਡਣ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਸ਼ਹਿਰੀ ਜੰਗਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਯੋਧੇ ਬਣਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੇ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਊਰਜਾ ਸੰਭਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।

ਆਪਣੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਐਸ. ਬੁਧੀਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਸਟੀਮਹਾਊਸ ਇੰਡੀਆ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ-ਅਨੁਕੂਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰੀ ਹੈ। ਸਟੀਮਹਾਊਸ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜੋ ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਭਾਫ਼ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਉਦਯੋਗਿਕ ਇਕਾਈਆਂ ਨੂੰ ਊਰਜਾ-ਕੁਸ਼ਲ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲ ਅਪਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਘਟਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਟੀਮਹਾਊਸ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਭਵਿੱਖ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਸਦਗੁਰੂ ਨੇ 1992 ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਕੋਇੰਬਟੂਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਯੋਗ ਬਾਰੇ ਸਿੱਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ 1982 ਤੋਂ ਯੋਗਾ ਸਿਖਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕੌਂਸ਼ਸ ਪਲੈਨੇਟ ਨਾਮਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਅਤੇ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਅਨ ਫਾਰ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਆਫ ਨੇਚਰ , ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਇਕਨਾਮਿਕ ਫੋਰਮ  ਵਰਗੀਆਂ ਵੱਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਸ਼ਕਤ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਫਲ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਅਸ਼ੋਕ ਠਾਕੁਰ, EARTHDAY.ORG ਦੇ ਭਾਰਤ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਕਸਟਮਾਈਜ਼ਡ ਐਨਰਜੀ ਸਲਿਊਸ਼ਨਜ਼ ਯੂਰਪ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ, ਲੌਜਿਸਟਿਕਸ, ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ 15 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਇਵੈਂਟ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਰਮਨ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ, ਮਸ਼ਹੂਰ, ਉਹ ਨਵੇਂ ਉਤਪਾਦ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਹਨ। ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਪ੍ਰਤੀ ਭਾਵੁਕ, ਉਹ ਰੁੱਖ ਲਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥ ਡੇ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰਤੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਆਦਤਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਮੇਨਕਾ ਗਾਂਧੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ 1994 ਵਿੱਚ ਪੀਪਲ ਫਾਰ ਐਨੀਮਲਜ਼ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਾਨਵਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਮੂਹ ਹੈ। ਗਾਂਧੀ ਸੋਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਆਪਣਾ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਵੀ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ “ਹੈੱਡਜ਼ ਐਂਡ ਟੇਲਜ਼” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ। ਹੁਣ, ਉਹ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨਰਜੀ ਗਲੋਬ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਇੰਚਾਰਜ ਹੈ।

ਲੂਬੀ ਗਰੁੱਪ ਆਫ਼ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼, ਲੂਬੀ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਐਲਐਲਪੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਰੌਨਕ ਪੋਰੇਚਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਸ਼ਿਨਵਾੜਾ, ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਤਿ-ਆਧੁਨਿਕ 4 ਮੈਗਾਵਾਟ ਸੋਲਰ ਪਾਵਰ ਪਲਾਂਟ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲੂਬੀ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 21% ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਵਾਲੇ 7270 ਮੋਨੋ-ਪੀਈਆਰਸੀ ਬਾਇਫੇਸ਼ੀਅਲ ਸੋਲਰ ਮੋਡੀਊਲ ਹਨ। ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 22,000 ਯੂਨਿਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਲੂਬੀ ਨਿਰਮਾਣ ਪਲਾਂਟਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹਰੇ ਭਵਿੱਖ ਪ੍ਰਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸੁਨੀਤਾ ਨਾਰਾਇਣ 1982 ਤੋਂ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਾਇੰਸ ਐਂਡ ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟ  ਵਿੱਚ ਹੈ, ਹੁਣ ਇਸਦੀ ਬੌਸ ਹੈ। ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ 2005 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਦਾ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਸਰਿਸਕਾ ਨਾਮਕ ਜਗ੍ਹਾ ਤੋਂ ਬਾਘਾਂ ਦੇ ਗਾਇਬ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਲਿਖੀਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ-ਭਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। 2012 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਬਾਰੇ ਸੀ।

ਰਾਜੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ “ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਟਰਮੈਨ” ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਬਚਾਉਣ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ।

ਈਸ਼ਾਨ ਸ਼ਾਹ ਇੱਕ ਪਾਣੀ ਮਾਹਰ ਅਤੇ ਸੂਰਤ ਸਥਿਤ ਨਿਤਿਆ ਐਨਸੇਫ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਗੰਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨਾਲ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਾਲਾਂ ਦੌਰਾਨ, ਨਿਤਿਆ ਐਨਸੇਫ ਨੇ ਦਰਜਨਾਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ‘ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਹ ਨਿਰੰਤਰ ਸਿੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਚਾਂ ‘ਤੇ ਬੋਲ ਕੇ ਆਪਣਾ ਗਿਆਨ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

1954 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਮੇਧਾ ਪਾਟੇਕਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਰਮਦਾ ਬਚਾਓ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਾਟੇਕਰ ਸੋਚਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਦੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵਰਗੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਲੜਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਰੰਟੀਸ਼ੁਦਾ ਹਨ।