ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਜਿਸਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾਈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਹਵਾ ਅਜਿਹੀ ਚੱਲੀ ਕਿ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਵੱਡੇ ਯੋਧੇ ਉਖੜ ਗਏ। ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਖੁਦ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ। ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਚੋਣ ਹਾਰ ਗਏ। ‘ਆਪ’ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਆਗੂ ਚੋਣਾਂ ਹਾਰ ਗਏ। ਨਾ ਤਾਂ ਮੁਫ਼ਤ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਨਾ ਹੀ ਮੁਫ਼ਤ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ‘ਕੱਟੜ ਇਮਾਨਦਾਰ’ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋਇਆ ਕਿ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ, ਜਿਸਨੇ ਕਦੇ 70 ਵਿੱਚੋਂ 67 ਅਤੇ 62 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਸਨ, ਨੂੰ ਇਸ ਵਾਰ ਬੁਰੀ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ?
ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਰਾਰੀ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 70 ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 22 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਫੈਸਲਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਿਛਲੀਆਂ 3 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਉਹ ਅੱਜ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਆਖ਼ਿਰਕਾਰ ‘ਮੋਦੀ ਮੈਜਿਕ’ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਗਿਆ। ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਭਾਜਪਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ 48 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਸਮੇਤ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕਈ ਵੱਡੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਹਾਰ ਨਾਲ ਹੁਣ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਭਵਿੱਖ ‘ਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵੀ ਸੀਟ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਪਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 12 ਸੀਟਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ (ਆਪ) ਨੂੰ ‘ਹਰਾ’ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਂਗਰਸ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਆਧਾਰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਪਰ ‘ਅਸਲੀ ਖੇਡ’ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਖੇਡੀ ਜੋ ਫਿਰ 0 ‘ਤੇ ਆਊਟ ਹੋ ਗਈ। ਸਾਲ 2020 ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ 53 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਵੋਟ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ 38.51% ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ‘ਆਪ’ ਨੂੰ 43.61% ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ 45.88% ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਫ਼ਰਕ ਸਿਰਫ਼ 2.27 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਤਖ਼ਤ ‘ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਇਹ 2.5% ਵੋਟਾਂ ਕਿੱਥੇ ਗਈਆਂ? ਜਵਾਬ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ-ਕਾਂਗਰਸ। ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਵੋਟ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ 10% ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ‘ਵੋਟ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ’ ਪਾਰਟੀ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਹੀ। ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿਚਕਾਰ ਅੰਤਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ, ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2025 ਵਿੱਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਨੂੰ 6.39% ਵੋਟਾਂ ਅਤੇ ਜਿੱਤ-ਹਾਰ ਦਾ ਫਰਕ 2.27% ਮਿਲਿਆ।
ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣੇ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਸੀਟ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਜਿੱਤੇ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 4000 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ। ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੀਲਾ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੰਦੀਪ ਦੀਕਸ਼ਿਤ, ਜੋ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੇ, ਨੂੰ 4500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ‘ਆਪ’ ਦੇ ਨੰਬਰ-2 ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਜੰਗਪੁਰਾ ਤੋਂ 675 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਏ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਫਰਹਾਦ ਸੂਰੀ, ਜੋ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੇ, ਨੂੰ 7000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ।
ਸੋਮਨਾਥ ਭਾਰਤੀ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਵੀ ਹੱਥ ਸੀ। ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੁਲਾਰੇ ਅਤੇ ਈਵੀਐਮ ਸਵਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੌਰਭ ਭਾਰਦਵਾਜ 3100 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਸੀਟ ਹਾਰ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੱਲ ਸਾਂਝੀ ਸੀ – ਕਾਂਗਰਸ। ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਗਰਵਿਤ ਸੰਘਵੀ, ਜੋ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੇ, ਨੂੰ 6700 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੋਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਲਗਭਗ 17 ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਫ਼ਰਕ ਪਾਇਆ। ਭਾਵ, ਜੇਕਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸ ਦਾ ਗੱਠਜੋੜ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਤਸਵੀਰ ਵੱਖਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਸੀ।
ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਹੈ। 2013 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਉਹ ਭਾਜਪਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਰਹੀ ਪਰ ਲਟਕਦੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਹੱਥ ਮਿਲਾਇਆ ਜਿਸਦੇ ਕਥਿਤ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੁੱਧ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਖੈਰ, ਕਾਂਗਰਸ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਵਾਲੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਉਹ ਸਰਕਾਰ 2 ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2015 ਵਿੱਚ 70 ਵਿੱਚੋਂ 67 ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ 2020 ਵਿੱਚ 70 ਵਿੱਚੋਂ 62 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਗਿਆ। ਪਾਰਟੀ ਲਗਾਤਾਰ 10 ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਜਿੱਤਣਾ ਬਹੁਤ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸੱਤਾ ਵਿਰੋਧੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਉਠਾਉਣਾ ਪਿਆ।
ਹੁਣ ਇਹ ਇੱਕ ਸਬੱਬ ਹੀ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਪਾਰਟੀ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਨੂੰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦਾਗ਼ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕੀ। ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਜੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਕਾ ਇਮਾਨਦਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦਾਗ ਦਾ ਖਮਿਆਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣਾ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਸਤੇਂਦਰ ਜੈਨ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਅਤੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਆਪਣੀ ਪੱਕੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਰਹੇ ਪਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਜਦੋਂ ਅੰਨਾ ਹਜ਼ਾਰੇ ਦੇ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਏ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਾਫ਼, ਇਮਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਕੈਗ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਮਦਨ ਲਾਲ ਖੁਰਾਣਾ ਨੇ ਜੈਨ ਹਵਾਲਾ ਘੁਟਾਲੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉੱਥੇ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅਸਤੀਫਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ। ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯਾਦਵ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੇਮੰਤ ਸੋਰੇਨ ਤੱਕ, ਸਾਰੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਣ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਨੈਤਿਕ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਇਮਾਨਦਾਰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਅਖੌਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚੋਂ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਅਜਿਹੀ ਜ਼ਿੱਦ ਦਿਖਾਈ ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਦੇਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਜੇ ਉਸਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੁੰਦਾ।
ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਫ਼ਤ-ਬਿਜਲੀ-ਪਾਣੀ ਮਾਡਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ। ਸੁਧਾਰ ਹੋਏ ਹਨ ਪਰ ਓਨੇ ਨਹੀਂ ਜਿੰਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਡਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੋ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰ ਬਣੀ ਪਰ ਪਾਰਟੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਵਧ ਸਕੀ। ਹਰ ਅਸਫਲਤਾ ਲਈ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਉਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਸੜਕਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਮਾੜੀ ਰਹੀ। ਹਰ ਪਾਸੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਚੋਣਾਂ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸਫਾਈ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੋਂ ਭੱਜ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ। ਯਮੁਨਾ ਦੀ ਸਫਾਈ ‘ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਪਰ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ ਨਹਾਉਣ ਦੀ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਛੱਡੋ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗਈਆਂ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵਿਰੁੱਧ ਉਹੀ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤਿਆ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਸੀ। ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਮੁਫ਼ਤ ਸਕੀਮਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮੁਫ਼ਤ ਜਾਂ ਮੁਫ਼ਤ ਗੁਡੀਜ਼ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਭਾਜਪਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਵੀ ਇਸ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦ ਪਏ। ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ 2500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਮਹੀਨਾ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ‘ਤੇ ਮੁਫ਼ਤ ਸਿਲੰਡਰ, ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਲਈ ਵਧੀ ਹੋਈ ਪੈਨਸ਼ਨ, ਮੁਫ਼ਤ ਇਲਾਜ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਵਾਅਦੇ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਸੀਂ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਮੁਫ਼ਤ ਸਕੀਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖਾਂਗੇ। ਇਸ ਚੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਫ਼ਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਇਸਨੇ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਹਥਿਆਰ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ। ਇਹ ਵੱਖਰੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਮੁਫ਼ਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਉਹ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ਨੂੰ ਵੀ ਗਿਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੱਧ ਵਰਗ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, 12 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ‘ਤੇ ਛੋਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਅਤੇ ਤਨਖਾਹਦਾਰਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 12.75 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਤੱਕ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਆਮਦਨ ‘ਤੇ ਆਮਦਨ ਕਰ ਤੋਂ ਛੋਟ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਸਿੱਧਾ ਫਾਇਦਾ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।
ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਉਸਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਬੂਤ ਜਾਂ ਆਧਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਥੋਕ ਵਿੱਚ ਚੋਰ ਅਤੇ ਬੇਈਮਾਨ ਦੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੰਡਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਉਦੋਂ ਖਤਮ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਨਿਤਿਨ ਗਡਕਰੀ, ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ, ਅਵਤਾਰ ਸਿੰਘ ਭੜਾਨਾ ਵਰਗੇ ਕਈ ਨੇਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਈ। ਖੈਰ, ਇਸ ਸਭ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਫਰਕ ਸਿਰਫ ਇੰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਹਰ ਵਿਰੋਧੀ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਚੋਰ ਕਹਿਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਆਦਤ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾ ਲਿਆ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰਾਨਾ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਭਾਜਪਾ ਸਰਕਾਰ ‘ਤੇ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਜ਼ਹਿਰੀਲਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚਣ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਨੋਟਿਸ ਆਇਆ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਦਲ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਯਮੁਨਾ ਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਵਧੇ ਹੋਏ ਅਮੋਨੀਆ ਦੇ ਪੱਧਰ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਖੈਰ, ਜਨਤਾ ਸਭ ਕੁਝ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਣ ਸ਼ਾਇਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਵੀ ਇਹ ਸਮਝ ਗਏ ਹਨ।
ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਹਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਇਸਦਾ ‘ਅਜਿੱਤ ਹੋਣ ਦਾ ਮਾਣ’ ਸੀ। ਇਸ ਹੰਕਾਰ ਕਾਰਣ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਗੱਠਜੋੜ ਲਈ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਹੱਥ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਬੁਲਾਰਾ ਸੁਪ੍ਰੀਆ ਸ਼੍ਰੀਨੇਤ ਕਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਪਰ ‘ਆਪ’ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਰਵਿੰਦ ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਹਾਸਾ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੀ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ‘ਤੇ ਬਣੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ‘ਤੇ ਉਸਦਾ ਮਜ਼ਾਕ, ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਹਿਣਾ ਅਤੇ ‘ਇਸਨੂੰ ਯੂਟਿਊਬ ‘ਤੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰੋ’ ਕਹਿਣਾ, ਇਹ ਵੀ ਉਸਦੇ ਅਜਿੱਤ ਹੋਣ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਸਨ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਫਿਲਮ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੀ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਕੇਜਰੀਵਾਲ ਨੇ ਇੱਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਡਿਤਾਂ ਦੇ ਕਤਲੇਆਮ ਨੂੰ ਨਕਾਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਉਸ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਖਾਸ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ। ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਕੰਟਰੋਲ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੇ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਮਹੀਨੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰਕਮ ਦੇਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਆਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਾਰ ਦਾ ਸ੍ਹਾਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।