ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਜੈਵਿਕ ਹਥਿਆਰ ਸੰਮੇਲਨ (BWC) ਦੇ 50ਵੇਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ। ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਟੀਕੇ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ 20 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, “ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਅੱਜ ਕੁਝ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਤਾਕੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਪਹਿਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ 60% ਟੀਕਿਆਂ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ, ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ 20% ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਦੀਆਂ 60% ਜੈਨਰਿਕ ਦਵਾਈਆਂ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੀਜਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 11,000 ਬਾਇਓਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 2014 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 50 ਸਨ। ਅੱਜ ਇਸ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਇਓਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਈਕੋਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਚੌਥਾ, ਸਾਡੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਤਰੱਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਿਵੇਸ਼ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੇ ਹਨ। ਪੰਜਵਾਂ, ਸਾਡਾ ਖੋਜ ਨੈੱਟਵਰਕ—ICMR, DBT ਲੈਬਾਂ, ਉੱਨਤ BSL-3 ਅਤੇ BSL-4 ਸਹੂਲਤਾਂ—ਵਿਭਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੈਵਿਕ ਖਤਰਿਆਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਨੇ ਇਸ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾਉਣ, ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਨਵੀਨਤਾ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਨੇ “ਵੈਕਸੀਨ ਮੈਤਰੀ” ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। “ਵੈਕਸੀਨ ਮੈਤਰੀ”, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ “ਵੈਕਸੀਨ ਦੋਸਤੀ”, “ਵਸੁਧੈਵ ਕੁਟੁੰਬਕਮ” ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 100 ਤੋਂ ਵੱਧ ਘੱਟ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਟੀਕੇ ਦੀਆਂ ਖੁਰਾਕਾਂ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਸਹਾਇਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਮੁਫ਼ਤ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ: ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸੰਕਟਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਜਾਨਾਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਇੱਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਭਾਈਵਾਲ ਰਹੇਗਾ।”
ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਸ. ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ, “ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਇੱਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੈਂਬਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਦੋਹਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਮਾਣੂ, ਜੈਵਿਕ, ਰਸਾਇਣਕ, ਜਾਂ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮਤੇ 1540 ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਢਾਂਚਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਤਾ ਸਮੂਹਿਕ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ‘ਤੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।”
ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਭਾਰਤ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ BWC ਅਤੇ CWC ਵਰਗੀਆਂ ਬਹੁਪੱਖੀ ਸੰਧੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਧਿਰ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬਹੁਪੱਖੀ ਨਿਰਯਾਤ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਹੈ: ਵਾਸੇਨਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧ, ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਮੂਹ (AG)। ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਮੂਹ ਇਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਲਈ ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਦੋਹਰੇ-ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੇ ਰਸਾਇਣਾਂ, ਜੈਵਿਕ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧਿਤ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਸਮੂਹ ਦੀ 40ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ AG ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦ ਹੋਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ।”