ਕਲਪਨਾ ਕਰੋ, ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਲਈ ਦਿਨ ਰਾਤ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ, ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਤਜਰਬਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ… ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ! ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ? ਅਕਸਰ ਉਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ – ਕਰੀਅਰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਰੁਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ “ਮੀਲ ਪੱਥਰ” ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ: ਕੀ ਇਹ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਕਰੀਅਰ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਸ ‘ਤੇ ਵੱਡੀ ਬ੍ਰੇਕ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ?
ਕਰੀਅਰ ਜਾਂ ਵਿਆਹ: ਕੀ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕੋਈ ਵਿਕਲਪ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ?
ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ “ਮੋੜ” ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਵਾਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਮੋੜ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਹੈ ਜਾਂ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕਣ ਲਈ? ਕਈ ਵਾਰ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਸੋਚਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੀਅਰ ਹੁਣ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਕਈ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਇਕੱਠੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਦੇ। ਪਰਿਵਾਰ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਮੰਨ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੀਅਰ ਘੱਟ ਤਰਜੀਹ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ? ਜਾਂ ਕੀ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਧਾਰਨਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ?
“ਹੁਣ ਤੁਹਾਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ!”
ਅਸੀਂ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਸੁਣਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਔਰਤਾਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ “ਘਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ” ਕਰਨ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ? ਜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਇੱਕ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਵਾਲੀ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਨੌਕਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਸਵਾਲ ਉੱਠਦਾ ਹੈ – “ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਦਫ਼ਤਰ ਅਤੇ ਘਰ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਭਾਲੋਗੇ?” ਅਤੇ ਹੱਲ ਅਕਸਰ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ—”ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਛੱਡ ਦਿਓ!” ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਅਕਸਰ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੋਚ ਕਿਉਂ ਹੈ? ਕੀ ਮਰਦਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਇਹੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ?
ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਬਲੀਦਾਨ ਵਿਕਰੀ: ਵਿਆਹ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਛੋਟ!
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿਕਰੀ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਛੋਟ ‘ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ—”ਤੁਹਾਡਾ ਜਨੂੰਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਪਰਿਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ!” “ਪਤੀ ਦਾ ਕੰਮ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ, ਤੇਰਾ ਸਿਰਫ਼ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਸੀ!” “ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਰਹੋਗੇ, ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗੀ!”
ਮੰਮੀ ਟਰੈਕ: ਕਰੀਅਰ ਬ੍ਰੇਕ ਜਾਂ ਸਥਾਈ ਸਟਾਪ?
ਜਦੋਂ ਔਰਤਾਂ ਮਾਵਾਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ “ਮੰਮੀ ਟ੍ਰੈਕ” ‘ਤੇ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਯਾਨੀ, ਤਰੱਕੀ ਦੀ ਦੌੜ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਵੀ ਘੱਟ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਹੁਣ “ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ” ਪ੍ਰਤੀ ਵਚਨਬੱਧ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਗੇ। ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਇਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਕੀ ਇਹ ਲਿੰਗ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਨਹੀਂ ਹੈ? ਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕਦਾਰ ਨੀਤੀਆਂ ਅਪਣਾ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ?
ਕੀ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਰਦਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, “ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦਾ ਕੀ ਕਰੋਗੇ?”
ਨਹੀਂ, ਠੀਕ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਇਹੀ ਸਵਾਲ ਔਰਤਾਂ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਹ ਖੁਦ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਕਿੱਥੇ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵਿਆਹ ਤੁਹਾਡੇ ਕਰੀਅਰ ਲਈ ਨਵੀਂ ਮਦਦ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਲਿਆਵੇ? ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜੋੜੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਇਸ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ?
ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਕਰੀਅਰ: ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਅਤੇ ਮੌਕੇ
ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਚੁਣੌਤੀਪੂਰਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਸੋਚ, ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਮੌਕਿਆਂ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਕਾਰਨ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ (SHGs), ਪੇਂਡੂ ਉੱਦਮਤਾ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਦਲਾਅ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ: ਔਰਤਾਂ ਸਖੀ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹਾਂ ਰਾਹੀਂ ਛੋਟੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚਲਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੁਦਰਾ ਯੋਜਨਾ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਔਰਤਾਂ ਹੁਣ ਔਨਲਾਈਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਡੇਅਰੀ, ਸਿਲਾਈ, ਕਢਾਈ, ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਧਾਰਤ ਕਿੱਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ‘ਤੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 20% ਔਰਤਾਂ ਹੀ ਕਾਰਜਬਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਲਗਭਗ 47% ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਛੱਡ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਵਿਆਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਮਾਈ 15-20% ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 85% ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, 30 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜਬਲ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਸਿਰਫ਼ 18% ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਇਹ ਗਿਣਤੀ 78% ਹੈ।
ਪ੍ਰੇਰਨਾਦਾਇਕ ਕੇਸ ਸਟੱਡੀਜ਼
ਇੰਦਰਾ ਨੂਈ ਵਿਆਹੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ “ਮਾਈ ਲਾਈਫ ਇਨ ਫੁੱਲ” ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਕਾਰਜ ਸਥਾਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕਿਰਨ ਮਜ਼ੂਮਦਾਰ ਸ਼ਾਅ (ਬਾਇਓਕੋਨ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ) ਨੇ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੀ ਬਾਇਓਟੈਕ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲੇ ਤਾਂ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਉਹ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਟੈਨਿਸ ਸਟਾਰ ਸੇਰੇਨਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਈ ਅਤੇ ਕਈ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤੇ। ਉਸਨੇ ਇਸ ਮਿੱਥ ਨੂੰ ਤੋੜਿਆ ਕਿ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਛੱਡਣਾ ਹੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਹੈ।
ਤਾਂ ਹੱਲ ਕੀ ਹੈ?
ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਔਰਤ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦਾ ਅੰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਬਰਾਬਰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕਦਾਰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਵਿਆਹ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧੀ ਧਰੁਵਾਂ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠੇ ਲੈ ਕੇ ਚੱਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਭਾਈਵਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਲਚਕਦਾਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਕਲਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਨਿਭਾ ਸਕਣ।
ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, “ਅੰਤ” ਨਹੀਂ!
ਵਿਆਹ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕਿਸੇ ਵੀ ਔਰਤ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦਾ “ਅੰਤ” ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪੜਾਅ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਿਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕੇ। ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਪੁੱਛੇ, “ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੀਅਰ ਬਾਰੇ ਕੀ?” ਇਸ ਲਈ ਜਵਾਬ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ—”ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ ਉਹੀ ਰਹੇਗਾ—ਸਿਰਫ਼ ਬਿਹਤਰ!”