ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਘੱਟ ਹੀ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਕਹਾਣੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਰਹੱਸਾਂ ਅਤੇ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਤਾਜ਼ਾ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਇਸ ਅਨੋਖੀ ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਤੱਤ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਬਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ, ਕਦੇ ਡੂੰਘੀ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਤੈਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਸਮੰਥਾ ਗਰਜ਼ਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਅਧਿਐਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੂਰ ਦਾ ਅਤੀਤ ਕਾਰਬਨ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ‘ਗੈਲੈਕਟਿਕ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ’ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਤਾਰੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਫੈਕਟਰੀ ਨੂੰ ਚਲਾਇਆ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਖੋਜ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਆਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਅਜੇ ਵੀ ਨਵੇਂ ਤਾਰੇ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਮੌਜੂਦ ਹਰ ਕਾਰਬਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਅਣੂ ਨੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਅੰਤਰ-ਗਲੈਕਟਿਕ ਯਾਤਰਾ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲਈ ਹੈ। ਤਾਰੇ ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਹੀਲੀਅਮ ਵਰਗੀਆਂ ਸਧਾਰਨ ਗੈਸਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬੱਦਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਜਿਉਂ-ਜਿਉਂ ਇਹ ਬੱਦਲ ਸੰਘਣੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਵਧਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਏਇੱਕ ਤਾਰਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਾਰੇ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਨੋਵਾ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਸੁਪਰਨੋਵਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਧਮਾਕਾ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਾਰੇ ਦੀਆਂ ਬਾਹਰਲੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਕਾਰਬਨ, ਆਕਸੀਜਨ ਅਤੇ ਆਇਰਨ ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤੱਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਤਾਰਿਆਂ, ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਕਾਰਬਨ, ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ, ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਰਗੇ ਲਗਭਗ 96 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਤਾਂ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਤੱਤ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਾਰੇ ਦੇ ਰਸਾਇਣ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਤੱਤ ਇੱਕ ਸੁਪਰਨੋਵਾ ਵਿਸਫੋਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਗਠਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਇਹ ਤੱਤ ਸਾਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ‘ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ. ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਅਣੂ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।
‘ਦਿ ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ੀਕਲ ਜਰਨਲ ਲੈਟਰਸ’ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇਹ ਅਧਿਐਨ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਸਟਾਰਡਸਟ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਡੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕੁਦਰਤ ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨਾਲ ਕਿੰਨੇ ਡੂੰਘੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਾਂ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਵੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਚੱਕਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਜੋ ਕਾਰਬਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਰਤਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਅਰਬਾਂ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਵੱਸਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਸਾਨੂੰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਪ੍ਰਤੀ ਧੰਨਵਾਦ ਨਾਲ ਭਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।