
ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਸਮਾਰਟ ਫ਼ੋਨ ਆਇਆ ਹੈ, ਇਨਸਾਨ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਰਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਨਾ ਚਲਾਕ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਤਲਵਾਰ ਜਾਂ ਢਾਲ ਦੇ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਬੈਠਾ, ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਬੰਧਕ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨਾਮਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ? ਇਹ ਨਵਾਂ ਭਾਰਤ ਹੈ, ਇਹ ਮੋਬਾਈਲ ਵਿੱਚ ਵੜ ਕੇ ਮਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ੋਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਹੈਲੋ ਕਹਿਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ‘ਇਹ ਲੈ ਜਾਓ’, ‘ਇਹ ਵੀ ਲੈ ਜਾਓ’, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਘਰ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀਆਂ ਕਿਸ਼ਤਾਂ ਲਈ ਬਚੇ ਹੋਏ ਪੈਸੇ ਗੁਆ ਬੈਠਦੇ ਹੋ। ਸਮਾਰਟ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ‘ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਅਪਰਾਧੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰੀਬ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਦੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਕੀਤੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣ ਵਿੱਚ ਓਨਾ ਦਰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜਿੰਨਾ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕੀਤੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲਣ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਿਜੀਟਲ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ ਦੇ ਉਲਟ, ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ‘ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰੀ’ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵੀ ਉਸੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।