ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਹੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੇ ਬੋਇੰਗ 787 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਮੇਅਡੇਅ ਕਾਲ ਆਈ ਸੀ ਪਰ ਹਾਦਸਾ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਸਵਾਲ ਵੀ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੇਅਡੇਅ ਕਾਲ ਕੌਣ ਕਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੈਬਿਨ ਕਰੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਫਲਾਈਟ ਅਟੈਂਡੈਂਟ ਜਾਂ ਕੈਬਿਨ ਮੈਨੇਜਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦੂਜੇ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਕਪਿਟ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਬਿਨ ਕਰੂ ਜਿਸਨੂੰ ਫਲਾਈਟ ਅਟੈਂਡੈਂਟ ਜਾਂ ਏਅਰ ਹੋਸਟੇਸ/ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਯਾਤਰੀ ਖੇਤਰ (ਕੈਬਿਨ) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੈਬਿਨ ਕਰੂ ਵਲੋਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਆਦਿ, ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਨਾਉਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ:
• ਉਡਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਕਰਣਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਾਈਫ ਜੈਕਟਾਂ, ਆਕਸੀਜਨ ਮਾਸਕ) ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ।
• ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦੇਣਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੀਟ ਬੈਲਟਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਐਗਜ਼ਿਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ।
• ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ।
• ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਭੋਜਨ, ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ।
• ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ।
• ਕਾਕਪਿਟ ਚਾਲਕ ਦਲ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਜਾਂ ਯਾਤਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੌਰਾਨ।
ਕਾਕਪਿਟ ਚਾਲਕ ਦਲ ਜਿਸਨੂੰ ਫਲਾਈਟ ਚਾਲਕ ਦਲ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਲਾਈਟ ਉਡਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਪਤਾਨ (ਕਮਾਂਡਰ) ਅਤੇ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ (ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਪਾਇਲਟ ਜਾਂ ਫਲਾਈਟ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੈਪਟਨ ਜਹਾਜ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਪਾਇਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਡਾਣ ਦੀ ਪੂਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਤਿਮ ਫੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਡਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ, ਰਸਤਾ ਬਦਲਣਾ ਜਾਂ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਕਰਨਾ। ਮੁੱਖ ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਕੰਮ ਉਡਾਣ ਯੋਜਨਾ, ਮੌਸਮ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਜਹਾਜ਼ ਦੀ ਤਕਨੀਕੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਉਡਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਕਪਿਟ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਏਅਰ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਕੰਟਰੋਲ (ਏਟੀਸੀ) ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਫੈਸਲੇ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਕਪਿਟ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਜੋ ਵੀ ਫੈਸਲੇ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਸ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਕਪਤਾਨ ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਚਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਪਤਾਨ ਨਾਲ ਕਾਕਪਿਟ ਦਾ ਕੰਮ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਜਾਂ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਕਾਕਪਿਟ ਉਪਕਰਣਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਪਤਾਨ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਜਹਾਜ਼ ਵੀ ਉਡਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਏਟੀਸੀ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਪਤਾਨ ਨਾਲ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣਾ।
ਕੁਝ ਪੁਰਾਣੇ ਜਾਂ ਵੱਡੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੋਇੰਗ 747) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਲਾਈਟ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੰਜਣ, ਬਾਲਣ) ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਧੁਨਿਕ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਭੂਮਿਕਾ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਪਤਾਨ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਧਿਆਨ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ ਮੇਅਡੇਅ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਾਕਪਿਟ ਜਾਂ ਫਲਾਇੰਗ ਡੈੱਕ ਵਿੱਚ ਦੋ ਲੋਕ ਬੈਠਦੇ ਹਨ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਕਾਕਪਿਟ ਵਿੱਚ ਜੋ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੋਵੇਂ ਲੋਕ ਇਸ ‘ਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਮੇਅਡੇਅ ਕੈਪਟਨ ਦੁਆਰਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਸਹਿ-ਪਾਇਲਟ, ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਵੀ ਉਡਾਣ ਦੌਰਾਨ ਰੇਡੀਓ ‘ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਮੇਅਡੇਅ ਮੇਅਡੇਅ ਮੇਅਡੇਅ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਮੇਅਡੇਅ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਪੇਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹੋ।