ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਿੰਸਾ’ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ’ਚ ਅਗਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ

ਸਟੈਵਨਜਰ – ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ’ਚ ਛਿੜੇ ਯੁੱਧ, ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਸੰਕਟ, ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਆਰਟੀਫਿਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ’ਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਅਗਲੇ ਹਫਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਐਲਾਨ ਦਾ ਹਫ਼ਤਾ 7 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ’ਤੇ ਹਮਾਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਮਾਸ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਪਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ’ਚ ਖੂਨ-ਖਰਾਬਾ ਅਤੇ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜੋ ਲਗਭਗ ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦਿਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਜੋ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ‘ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਿੰਸਾ’ ਦੇ ਮਾਹੌਲ ’ਚ ਦਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਸਟਾਕਹੋਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੀਸ ਰੀਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ’ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡੈਨ ਸਮਿਥ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਟਕਰਾਅ, ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਅਤੇ ਟਕਰਾਅ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਹੈਰਾਨੀ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਉਹ ਸਾਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।’’ ਪਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ ’ਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਮਿਥ ਨੇ ਸੂਡਾਨ, ਯੂਕਰੇਨ ’ਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼, ਜੰਗ ਅਤੇ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦੇ ਖਤਰੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਸਥਾਨ ਦੀ ਖੋਜ ਰੀਪੋਰਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿਤਾ, ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਆਪੀ ਫੌਜੀ ਖਰਚ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਿਥ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇਹ ਕੁੱਝ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਦਿਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਿੰਮਤ ਭਰੇ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਪਰ ਹਾਸ਼ੀਏ ’ਤੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਇਦ ਇਸ ਸਾਲ ਦੇ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕ ਕੇ ਇਸ ਵਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣਾ ਬਿਹਤਰ ਹੋਵੇਗਾਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਨਾ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੁਣ ਤਕ 19 ਵਾਰ ਮੁਅੱਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ 1972 ’ਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਪੀਸ ਰੀਸਰਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਓਸਲੋ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈਨਰਿਕ ਉਰਦਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘2024 ’ਚ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾ ਦੇਣਾ ਗਲਤੀ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਤਰਕਸੰਗਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।’’ਇਨਾਮਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਮੈਡੀਕਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ’ਚ, ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਓਸਲੋ ਵਿਚ ਨਾਰਵੇ ਦੀ ਨੋਬਲ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਦਕਿ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਦਾ ਐਲਾਨ ਸਟਾਕਹੋਮ ਵਿਚ ਰਾਇਲ ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਵਲੋਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ’ਚ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਅਗਲੇ ਹਫ਼ਤੇ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।