ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2025 ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਸੰਚਾਲਿਤ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਦੋਸਤ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਯਮਤ ਨਿੱਜੀ ਸੰਪਰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਰਿਸ਼ਤੇ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋੜੇ ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਪਰਿਵਾਰ ‘ਤੇ ਨਵ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਤੀਬਰ ਫੋਕਸ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਮਾਤਰਾ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਦਮਨਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜੀਵਨ ਹੋਰ ਤਕਨਾਲੋਜੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਲੋਕ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਲਈ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਡਿਜੀਟਲ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰਤਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਗੇ। ਵਿਆਪਕ ਸਮਾਜਿਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਬਦਤਰ ਬਣਾ ਦੇਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਮਾਨਤਾ, ਵਧਦੀ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਫੈਲੀ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਵਧਣ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੇ ਵਿਗੜਨ, ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਹੋਰ ਫੈਲਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2025 ਬਾਰੇ ਭਾਵੇਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਸ਼ਾਵਾਦੀ ਜਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟਾਏ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚਿੰਤਕਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜੀਟਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਭਵਿੱਖ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਚਿੰਤਾ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਅਤੇ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮਾਰਕੀਟ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਤਰਜੀਹ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕੋਈ ਸਫਲ ਅੰਦੋਲਨ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਹੱਲ ਵਿੱਚ ਦੋ-ਧਾਰੀ ਗੁਣ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਮੌਕੇ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀ ਬਰਾਬਰ ਮਾਪ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਿਜੀਟਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਰਾਹੀਂ ਝੂਠ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏਗਾ। ਕੁਝ ਸੰਭਾਵੀ ਉਪਾਅ ਨਾਗਰਿਕ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਝੂਠ, ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਗਲਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਾ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵੰਡਣ ਵਾਲਾ, ਖਤਰਨਾਕ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ। ਸਿਹਤ-ਨਿਗਰਾਨੀ, ਕੰਮ-ਨਿਗਰਾਨੀ, ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਹੱਲ ਜੋ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਵਿਆਪਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨਗੇ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾਉਣਗੇ, ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਬਣਾਉਣਗੇ। ਟੈਲੀਵਰਕ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਧੇਰੇ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਤੇਜ਼ ਆਟੋਮੇਸ਼ਨ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘਟਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੰਨੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਇਕੱਲਤਾ ਦੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੌਣ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇਗਾ?
ਵਿਗੜਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਨਾਗਰਿਕ ਅਸ਼ਾਂਤੀ, ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਤਪਾਦ ਜੋਖਮ ਮੁਲਾਂਕਣ ਆਦਿ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਾਡੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ, ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਵਿਆਪਕ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਕੰਮ, ਵਧੇਰੇ ਵਿਕਲਪ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਕਰੇਗਾ, ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਆਵੇਗਾ। ਵਧੀ ਹੋਈ ਨਿਗਰਾਨੀ, ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਜ਼ਿਆਦਾ ਐਕਸਪੋਜ਼ਰ—ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਵਿਗੜਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ, ਸਿਵਲ ਬੇਚੈਨੀ, ਅਤੇ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸੰਗਮ ਮੈਨੂੰ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ-ਸਬੰਧਤ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਰਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਧਮਕੀ ਮਾਡਲਿੰਗ, ਜੋਖਮ ਮੁਲਾਂਕਣ ਆਦਿ ‘ਤੇ ਘੱਟ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਮਾਰਕੀਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਬਿਨਾਂ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ, ਜਵਾਬਦੇਹੀ, ਜਾਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਅਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਸ਼ਕਤੀ ਮੈਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀਅਤ ਵਿਰੋਧੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਥਾਂ ਗਠਜੋੜ ਮੈਨੂੰ ਚਿੰਤਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਕਾਰਕਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਔਸਤ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ 2025 ਬਦਤਰ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਧੇ ਹੋਏ ਕਰਜ਼ੇ, ਘੱਟ ਬੱਚਤਾਂ, ਘੱਟ ਉਜਰਤ ਵਾਧੇ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋਣਗੇ।
ਬੱਚਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਚਾਈਲਡ ਕੇਅਰ ਗੈਪ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਕਫੋਰਸ ਛੱਡਣ ਜਾਂ ਪਾਰਟ-ਟਾਈਮ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਫ਼ੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ 50/50 ਨੌਕਰੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜੀਵਨ ਭਰ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੱਧਮ- ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਵਾਇਰਲ ਪੋਸਟ-ਵਾਇਰਲ ਥਕਾਵਟ ਬਾਰੇ ਜੋ ਕੁਝ ਉਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੀ ਲਾਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੱਲ ਰਹੀ ਅਪੰਗਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਦੋਸਤ ਹੋਣਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਨਿਯਮਤ ਨਿੱਜੀ ਸੰਪਰਕ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਰਿਸ਼ਤੇ ਘੱਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੋੜੇ ਅਤੇ ਪਰਮਾਣੂ ਪਰਿਵਾਰ ‘ਤੇ ਨਵ-ਪਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਤੀਬਰ ਫੋਕਸ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਤ ਮਾਤਰਾ ਹੋਵੇਗੀ ਜੋ ਕਾਫ਼ੀ ਦਮਨਕਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਚਾਰ ਜਾਂ ਪੰਜ ਮੈਗਾਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਤੀਵਿਧੀ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਏਕਾਧਿਕਾਰ ਹੋਰ ਵਧੇਗੀ। ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਚੂਨ ਖੇਤਰ ‘ਤੇ ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਦੇਖੋ।ਇਹਨਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰਤਾ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ, ਹਰ ਚੀਜ਼ ਲਈ ਸਕ੍ਰੀਨ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ, ਮਨੋਰੰਜਨ, ਕੰਮ, ਕਲਾ, ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ. ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਕੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਭਾਵ, ਸਹੂਲਤ, ਅਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ‘ਤੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਹ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦਾ ਪੱਧਰ ਜਾਂ ਅਨੁਭਵ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ। ਕੇਵਲ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ‘ਨਵਾਂ ਸਮਾਜ’ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਸਮਾਜ ਹੈ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਰ ਸਾਹ, ਹਰ ਕਦਮ, ਹਰ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਜੋ ਕਿ ਕਾਫੀ ਖਤਰਨਾਕ ਵੀ ਹੋਵੇਗਾ।