ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕੂਟਨੀਤਕ ਚਾਲਾਂ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਗਰ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਖਾਮੋਸ਼ ਕੂਟਨੀਤੀ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਕ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਫਿਜੀ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ‘ਤੇ ਡੋਰ ਵਿਛਾਉਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਫਿਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਰਣਨੀਤਕ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨੇਪਾਲ ‘ਤੇ ਡੋਰੇ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਨੇਪਾਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਫੇਰੀ ਨੂੰ ਇਸੇ ਕੜੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਸਵਾਲ ਇਹ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਛੋਟੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ? ਆਖ਼ਰ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਫਿਜੀ ‘ਤੇ ਕਿਉਂ ਹਨ? ਇਸ ਦਾ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕੀ ਫਾਇਦਾ?
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਫਿਜੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕੂਟਨੀਤਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਧਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਖਾਮੋਸ਼ ਕੂਟਨੀਤੀ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ਤਹਿਤ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਸਿਖਰ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਫੌਜ ਮੁਖੀ ਪ੍ਰਭੂਰਾਮ ਸ਼ਰਮਾ ਜੂਨ ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਦੌਰੇ ‘ਤੇ ਹੋਣਗੇ। ਹੈ. ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦਰ ਦੇਉਬਾ ਵੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਜਾਣਗੇ। 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਅਮਰੀਕਾ ਯਾਤਰਾ ਹੋਵੇਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਫਰ ਨੂੰ ਇਸੇ ਕੜੀ ਦੀ ਕੜੀ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਫਰੇਮਵਰਕ ਵਿੱਚ ਫਿਜੀ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦਰ ਦੇਉਬਾ ਵੀ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਜਾਣਗੇ। 20 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਅਮਰੀਕਾ ਯਾਤਰਾ ਹੋਵੇਗੀ।
ਪ੍ਰੋ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2018 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਭਾਰਤ-ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਾਅਨੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਬਣਾ ਲਈ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਨੇਪਾਲ ‘ਚ ਸੱਤਾ ਪਰਿਵਰਤਨ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿਚਾਲੇ ਨੇੜਤਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।