ਪੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਕਾਲਮਨਵੀਸ
ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ਼ ਭੈਣ ਨੂੰ ਦੂਸਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਵੀ ਵੀਰ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਸੱਚੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ‘ਤੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਰ ਲੜਕੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ। ਚਾਹੇ ਜੋ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਭੈਣ-ਭਰਾ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸੱਚੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਭੈਣ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਕੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਰਾ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਇਹ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਿੰਨਾ ਅਨਮੋਲ ਹੈ। ਸਰਹੱਦ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਇਕ ਫੌਜੀ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੀ ਕਿੰਨੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ‘ਚ ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਕੀ ਹਾਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕੋਈ ਸ਼ਬਦ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਧਾਗਿਆਂ ਨਾਲ ਬੱਝੇ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਬੰਧਨ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਡੂੰਘੇ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਅਨਮੋਲ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਬੰਧਨ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਭਰਾ ਨੂੰ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਬਲਕਿ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਰ ਲੜਕੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੀ ਆਪਸੀ ਸਾਂਝ, ਸਨੇਹ ਅਤੇ ਫਰਜ਼ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਤਿਉਹਾਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਗੁੱਟ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿੱਥੇ ਭੈਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਲਈ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਭਰਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਵੀ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਰਕਸ਼ਾਬੰਧਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ, ਰਕਸ਼ਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬੰਧਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਬੰਨ੍ਹ। ਰੱਖੜੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਰੱਖੜੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ, ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਤਿਕਾਰਤ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਧੀ) ਨੂੰ ਵੀ ਬੰਨ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਰੱਖੜੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਹਾੜੇ ‘ਤੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਹਰ ਲੜਕੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮਕਸਦ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪੂਰਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਪਰ ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰਨਾਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਾਂਗ ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਈ ਬਦਲਾਅ ਆਏ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਸਾਡੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਥਾਂ ਦਿਖਾਵੇਬਾਜ਼ੀ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੇ ਬਦਲਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਨੇ ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੱਜ ਤੱਕ ਇਹ ਪਰੰਪਰਾ ਜਾਰੀ ਹੈ ਪਰ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।
ਹੁਣ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਧਾਗਿਆਂ ਵਿਚਲੀ ਸਾਂਝ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦਾ ਨਿੱਘ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਰੱਖੜੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਸੀ, ਸ਼ਾਇਦ ਹੁਣ ਉਹ ਪੈਸੇ ਦੇ ਨਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬੱਝੀ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅੱਜ ਵੱਡੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਇਹ ਅਨਮੋਲ ਰਿਸ਼ਤਾ ਸਿਰਫ਼ ਕੱਚੇ ਧਾਗਿਆਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੇਣ ਅਤੇ ਲੈਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕੋਈ ਕੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਜਿੱਥੇ ਦੇਣ ਅਤੇ ਲੈਣ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਪਿਆਰ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ, ਅਟੁੱਟ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਤਾਂ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾੜੀ ਦਾ ਇਕ ਟੁਕੜਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਜ਼ਖਮੀ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਉਪਕਾਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਕਟ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰੋਪਦੀ। ਰੱਖੜੀ ਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਜਦੋਂ ਵੀ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿਚ ਫਸੀ ਭੈਣ ਦਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਭਰਾ ਆਖਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਭਰਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਲੜ ਕੇ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਕਾਹਲਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮੇਵਾੜ ਦੀ ਰਾਣੀ ਕਰਮਾਵਤੀ ਨੂੰ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਮੇਵਾੜ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਰਾਣੀ ਲੜਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੁਮਾਯੂੰ ਕੋਲ ਰਾਖੀ ਭੇਜੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਹੁਮਾਯੂੰ ਨੇ ਰਾਖੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਮੇਵਾੜ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮੇਵਾੜ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ ਅਤੇ ਕਰਮਾਵਤੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸ਼ਿਸ਼ੂਪਾਲ ਨੂੰ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਚੱਕਰ ਨਾਲ ਮਾਰਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਅੰਗੂਠੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਰੋਪਦੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾੜੀ ਪਾੜ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲੀ ‘ਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਸ਼ਰਾਵਣ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੱਪੜੇ ਉਤਾਰਨ ਵੇਲੇ ਆਪਣੀ ਸਾੜੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਕੇ ਇਸ ਉਪਕਾਰ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਆਪਸੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਇੱਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ। ਅੱਜ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਭੈਣ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਮਰ ਦੇ ਹਰ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਉਹ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਦਾਗਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਲੜਕਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਬੌਧਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਉੱਚ ਵਿੱਦਿਆ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਖਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਸੱਭਿਅਤਾ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਬਗਾਵਤ ਨਾ ਕਰ ਲਵੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕੂਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਯੋਗਤਾ, ਅਧਿਕਾਰ, ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਰ ਸੁਪਨਾ ਸ਼ੱਕ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਪਵਿੱਤਰ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ, ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪੂਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਔਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਸਹੁੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲੋੜ ਹੈ। ਤਾਂ ਹੀ ਰੱਖੜੀ ਦਾ ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਤਿਉਹਾਰ ਸਾਰਥਿਕ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦਾ ਪਿਆਰ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਸਦੀਵੀ ਬਣਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਮਾਜਿਕ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਧਰਮ, ਮਿਥਿਹਾਸ, ਇਤਿਹਾਸ, ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਅਛੂਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਤਿਉਹਾਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮਾਪਦੰਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪਰ ਹੁਣ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬੇ ਰੰਗ-ਬਿਰੰਗੇ ਧਾਗਿਆਂ ਦੀ ਥਾਂ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਰੱਖੜੀਆਂ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਫਰਜ਼ ਸਮਝਣ ਦੀ ਥਾਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਦਿਖਾਵੇ ਦੀ ਥਾਂ ਪਿਆਰ ਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਨੇ ਲੈ ਲਈ। ਇਸੇ ਲਈ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਦੇ ਹੀ ਹਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਟੇਟਸ ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ ਦੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹੁਣ ਭੈਣਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਸਾਈਟਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਆਰਡਰ ਲੈ ਕੇ ਦਿੱਤੇ ਪਤੇ ‘ਤੇ ਰੱਖੜੀ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ‘ਤੇ ਦਿਖਾਵੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਚ ਪਿਆਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਸਿੰਜ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਪਰਿਵਾਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਰਹੇਗਾ। ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸਿਰਫ਼ ਭੈਣ ਨੂੰ ਦੂਸਰਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਅਤੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਵੀ ਵੀਰ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਸੱਚੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਭੈਣ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ? ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਫ਼ਰਜ਼ਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਦਿਹਾੜੇ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਨਹੀਂ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੀ ਔਰਤ ਜਗਤ ਦੇ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਣ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਰੱਖੜੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਅਰਥਾਂ ‘ਚ ਨਿਭਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਰੱਖੜੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ‘ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਵੀ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।